تأثیر عصاره‏های‏ آبی و پودر خشک برخی از گیاهان بر نماتدهای ریشه‏گرهی Meloidogyne incognita و M. javanica در شرایط گلخانه‏ای

ترکیبات شیمیایی موجود در برخی از گیاهان، اثر بازدارندگی روی فعالیت نماتدهای ریشه‏گرهی (Meloidogyne spp.) دارند. در این مطالعه تأثیر عصاره‌ آبی و یا پودر خشک تعدادی از گیاهان بر فعالیت دو گونه M. incognita و M. javanica در خاک سترون و خاک مزرعه بررسی گردید. تیمار لاروهای سن دو گونه‌های مذکور با عصاره آبی 25 گیاه در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که عصاره‌های منداب، فلفل زینتی، ترخون، کنجد، کرچک، کنگر، زیتون تلخ و گوش‏بره باعث مرگ‏ بیش از 50% لاروهای هر دو گونه پس از 48 ساعت شدند. در خاک سترون، عصاره سلوی با 9/78% و بذر گلرنگ با 9/46% کاهش فاکتور تولیدمثل، به‏ترتیب در M. incognitaو M. javanica، روی گوجه‏فرنگی رقم ارلی‏اوربانا مؤثرترین تیمارها بودند. عصاره‏های خارلته و منداب نیز فاکتور تولیدمثل هر دو گونه را کاهش دادند، ولی هیچ‏یک از تیمارها بر وزن تر و خشک شاخساره تأثیری نداشتند. در خاک مزرعه، عصاره‏های منداب با 2/57% و کرچک با 0/51% کاهش فاکتور تولیدمثل، به‏ترتیب در M. incognitaو M. javanica بیشترین تاثیر را در بین عصاره‏های منداب، کرچک، ترخون و خارلته داشتند. همه تیمارهای اعمال شده در خاک مزرعه باعث افزایش معنی‏دار وزن تر شاخساره گوجه‏فرنگی آلوده شد‏ند. در خاک سترون، پودر خشک سلوی و خارلته، به‏ترتیب با 3/70% و 7/49% کاهش فاکتور تولیدمثل M. incognita، نسبت به منداب، فلفل زینتی، کرچک، زیتون‌تلخ و بذر گلرنگ تأثیر بیشتری داشتند.